Khi tham gia đầu tư chứng khoán, việc sử dụng margin là biện pháp chúng ta có thể gia tăng lợi nhuận nhanh chóng khi thị trường đang có diễn biến thuận lợi. Dù vậy, margin cũng là con dao 2 lưỡi, bởi nó có thể khiến nhà đầu tư thua lỗ nhanh chóng nếu sử dụng không đúng lúc khi thị trường bước vào giai đoạn điều chỉnh. Từ điều này chúng ta có thể thấy được một điều rằng, sử dụng margin trong đầu tư chứng khoán là một nghệ thuật, và người sử dụng margin chính là một nghệ sĩ thực thụ!
Nhà đầu tư được vay bao nhiêu tiền? Tỉ lệ đòn bẩy là bao nhiêu?
Số tiền NĐT đựợc vay tuỳ thuộc vào cổ phiếu NĐT đang nắm giữ. Tùy vào từng thời điểm, vào từng CTCK Tỷ lệ đòn bẩy do đó cũng khác nhau. Ví dụ nếu NĐT đang có tài sản là 100 triệu (cả cổ phiếu và tiền). CTCK cho phép NĐT mua đến 150 triệu. Như vậy tỉ lệ đòn bẩy là 1:1.5. Nếu CTCK cho phép NĐT mua đến 200 triệu, thì tỉ lệ đòn bẩy là 1:2 và nếu CTCK cho phép NĐT mua đến 300 triệu. Như vậy NĐT có được tỉ lệ đòn bẩy là 1:3.
Với những cổ phiếu tốt nhất trên thị trường hiện giờ thì Ủy ban chứng khoán nhà nước cũng chỉ cho phép CTCK cho NĐT vay với tỉ lệ 50%. Tức là NĐT có thể sử dụng tỉ lệ đòn bảy tối đa là 1:2. Tuy nhiên, một số CTCK có thể lách luật cho phép NĐT sử dụng tỉ lệ đòn bảy cao hơn lên đến 1:3. Thậm chí 1:4 khi NĐT mua những cổ phiếu tốt mà CTCK có thể kiểm soát được rủi ro.
Dòng tiền margin thúc đẩy thị trường chứng khoán bùng nổ
Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát vào đầu năm 2020. Xu hướng nhà đầu tư mở tài khoản đầu tư chứng khoán đã tăng lên mạnh mẽ. Thống kê từ Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) cho biết. Trong năm 2020, nhà đầu tư trong nước mở mới gần 394.000 tài khoản chứng khoán. Gấp đôi năm trước đó. Chưa dừng lại, sang năm 2021, xu hướng mở tài khoản tiếp tục tăng đột biến nhờ sự hỗ trợ của ekyc. Trong 7 tháng đầu năm, số lượng nhà đầu tư trong nước mở tài khoản chứng khoán đã lên tới gần 722 nghìn tài khoản. Lớn hơn cả 2 năm trước đó cộng lại.
Việc thị trường đón nhận lượng lớn nhà đầu tư gia nhập đã đẩy thanh khoản thị trường tăng đột biến. Và trong đó có đóng góp không nhỏ từ dòng tiền margin. Trong đầu tư, sử dụng margin là biện pháp giúp nhà đầu tư có thể gia tăng lợi nhuận nhanh chóng khi thị trường thuận lợi. Hiện Pinetree được biết tới là Công ty chứng khoán miễn phí hoàn toàn phí giao dịch trọn đời và công cụ lãi suất Margin 9%/năm không kèm điều kiện. Đây là mức phí tốt nhất thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.
Dù vậy, margin cũng là con dao 2 lưỡi. Nó có thể khiến nhà đầu tư thua lỗ nhanh chóng nếu sử dụng không đúng lúc khi thị trường điều chỉnh. Trong bài viết dưới đây, twchinc.com đã tổng hợp lại cách sử dụng margin hiệu quả cho nhà đầu tư chứng khoán.
Margin được hiểu như thế nào?
Giao dịch mua ký quỹ chứng khoán (margin) là giao dịch mua chứng khoán của nhà đầu tư có sử dụng tiền vay của công ty chứng khoán (CTCK). Để đặt lệnh mua chứng khoán ký quỹ, khách hàng phải ký quỹ một khoản tiền nhất định theo tỷ lệ mà CTCK quy định.
Ví dụ, nếu nhà đầu tư có 100 triệu đồng để mua chứng khoán. Thông thường chỉ có thể mua tối đa 100 tr đồng. Nhưng nếu nhà đầu tư mua ký quỹ thì có thể mua nhiều hơn số tiền đó (ví dụ 150 tr đồng). Phần chênh lệch (50tr đồng) sẽ được CTCK cho vay. Khoản vay này sẽ được đảm bảo bằng số chứng khoán đã đặt mua. Nếu chứng khoán giảm giá làm cho số tiền ký quỹ giảm xuống nhỏ hơn một tỷ lệ nhất định của tổng giá trị chứng khoán. CTCK sẽ yêu cầu nộp thêm tiền để nâng tỷ lệ ký quỹ lên trên tỷ lệ ký quỹ ban đầu. Đây được gọi là Margin call hoặc sẽ Force Sell. CTCK bán bớt chứng khoán để thu hồi tiền, đảm bảo tỷ lệ nợ an toàn.
Khi sử dụng margin có thể gặp những rủi ro nào?
Hiện nay, lãi suất cho vay ký quỹ của các CTCK giao động từ 9%-14%. Như vậy nếu tỷ lệ lợi nhuận trên vốn đầu tư của nhà đầu tư không lớn hơn tỷ lệ lãi suất vay ký quỹ, thì nhà đầu tư coi như bị thua lỗ. Khi thị trường tăng giá, nhiều nhà đầu tư bị ảnh hưởng. Bởi tâm lý FOMO dễ dẫn tới tình trạng “full margin” hoặc “All in”.
Khả năng bị Margin call cho tới cháy tài khoản là khá nhiều khi sử dụng đòn bẩy tài chính để mua cổ phiếu khi gặp thị trường giá giảm. Hệ lụy tiếp theo không có tiền để tiếp tục đầu tư các cổ phiếu ở mức giá tốt. Thậm chí nhiều nhà đầu tư còn bị ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý khiến tiếp tục đưa ra những quyết định đầu tư thiếu sáng suốt.
Hướng dẫn cách sử dụng margin hiệu quả
Sử dụng margin được đánh giá là hiệu quả. Bởi khi trừ các chi phí lãi vay margin, nhà đầu tư vẫn có lợi nhuận. Có các yếu tố quan trọng giúp nhà đầu tư sử dụng margin hiệu quả:
Lựa chọn cổ phiếu tiềm năng
Nhà đầu tư nên lựa chọn các cổ phiếu có tính thanh khoản cao. Qua đó để nâng cao và đang trong kỳ tăng giá hoặc những cổ phiếu blue-chips mang tính dẫn dắt thị trường. Nhà đầu tư cần phải tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và nhóm ngành có tăng trưởng tốt. Từ đó để lựa chọn cổ phiếu phù hợp với tiêu chí.
Lựa chọn thời điểm tham gia vào thị trường
Lựa chọn thời điểm thị trường thuận lợi là yếu tố cần thiết thiết để đầu tư thành công kể cả trong tình huống không sử dụng margin. Với giao dịch ký quỹ, nhà đầu tư nên sử dụng margin ngay từ đầu sóng. Khi thị trường có dấu hiệu tăng trưởng rõ ràng và giảm margin khi thị trường đi vào chu kỳ cuối. Nhà đầu tư nên sử dụng phương pháp phân tích kỹ thuật. Qua đó để lựa chọn điểm mua phù hợp.
Có những chiến lược quản lý rủi ro cụ thể
Nhà đầu tư nên có một quy tắc để tránh các rủi ro xảy ra. Bằng cách đó nhà đầu tư luôn sử dụng margin ở mức an toàn, cơ cấu danh mục đầu tư hợp lý. Tránh bị ảnh hưởng bởi yếu tố tâm lý đám đông khi đầu tư. Việc sử dụng margin được ví như con dao hai lưỡi. Khi sử dụng margin với tỷ lệ cao giúp gia tăng lợi nhuận nhanh chóng khi cổ phiếu tăng giá. Ngược lại trong trường hợp cổ phiếu trên thị trường giảm mạnh. Nhà đầu tư khó tránh khỏi những thiệt hại lớn.
Nguyên tắc bất di bất dịch: Chậm mà chắc
Cẩn thận không bao giờ thừa trên thị trường chứng khoán. Sử dụng margin dần dần như một cách bình quân giá cổ phiếu. Điều này làm giảm bớt biến động của thị trường lên tài khoản. Giúp nhà đầu tư có thể đưa ra những hành động kịp thời khi thị trường chung đột ngột điều chỉnh. Điều này làm giảm thiểu rủi ro chứng khoán mua chưa kịp về. Hay lượng hàng nắm giữ quá lớn khiến tỉ lệ tài khoản chạm ngưỡng call-margin hoặc có thể là force-sell.
Nếu nhà đầu tư vẫn chưa chắc chắn về hướng đi của thị trường. Hay thấy thị trường vẫn đang trong giai đoạn điều chỉnh. Thì không nên sử dụng margin để tập trung quản trị rủi ro thật tốt. Đầu tư chứng khoán không phải chuyện ngày một ngày hai. Cơ hội trên thị trường còn rất nhiều. Vì vậy chớ nên vội vàng mà “tiền mất tật mang”.
Tích luỹ đầy đủ các kiến thức về đầu tư chứng khoán
Không phải nhà đầu tư nào cũng biết cách sử dụng công cụ margin hiệu quả để nâng cao lợi nhuận. Ngay cả với những nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm cũng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi dùng. Bởi vậy nhà đầu tư nên tích luỹ các kiến thức về đầu tư chứng khoán. Qua đó để hiểu rõ về thị trường, tìm hiểu về doanh nghiệp để có các chiến thuật phù hợp.